Mineralen en sporenelementen zijn anorganische stoffen (zouten) die voort komen uit de dode natuur. Mineralen en sporenelementen zijn belangrijke voedingsstoffen voor het lichaam die het lichaam niet zelf kan aanmaken.
We moeten ze dus via gezonde en gevarieerde voeding binnen krijgen en als extra aanvulling nodig is door een voedingssupplement. Het lichaam heeft meer mineralen nodig dan sporenelementen. Onder mineralen vallen; ijzer, calcium, natrium, kalium, magnesium en fosfor. De sporenelementen zijn; zink, koper, jodium en selenium. Vaak hebben we niet door dat we een tekort hebben aan bepaalde voedingsstoffen. Als je twijfelt of je een tekort hebt aan een bepaald mineraal of sporenelement dan kan dit van de meeste mineralen en sporenelementen onderzocht worden op verzoek van je huisarts.
De verschillende mineralen hebben allemaal een functie in ons lichaam. De belangrijkste mineralen en sporenelementen op een rijtje.
Bijna iedereen weet dat calcium nodig is voor de opbouw en onderhoud van de boten en het gebit. Calcium is echter ook belangrijk voor een goede werking van de zenuwen en spieren, de bloedstolling en het transport van andere mineralen in het lichaam. Daarom is voldoende calcium extra belangrijk voor kinderen in de groei en voor 50-plussers. Kinderen groeien en daar is botaanmaak voor nodig en 50-plussers krijgen last van botontkalking, dit geld vooral voor vrouwen in de overgang. Als je een voedingssupplement koopt van Calcium dan is hier vaak vitamine D aan toegevoegd omdat vitamine D de opname van calcium door het lichaam bevordert.
Calcium zit vooral in melk, melkproducten en kaas, maar ook in groene groenten. Als je weinig van deze producten eet of drinkt dan is het verstandig om extra calcium in te nemen. Te weinig calcium is een risico voor:
Het mineraal magnesium is onder andere nodig voor de vorming van bot en spieren. Het speelt ook een rol bij de overdracht van zenuwprikkels en een goede werking van de spieren. Daarom zit magnesium niet alleen in voedingssupplement voor bot en spieren maar ook in supplementen die betrekking hebben op de zenuwen en stress.
Magnesium is nodig voor:
Magnesium zit in veel verschillende voedingsmiddelen. Het zit in volkorenbrood en andere volkoren graanproducten, groente, noten, melk en melkproducten en vlees. Ook water kan bijdragen aan de inname van magnesium.
IJzer is belangrijk mineraal voor de vorming van hemoglobine, een onderdeel van rode bloedcellen. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof door ons lichaam. Daarnaast is ijzer nodig om in onze cellen energie te produceren en draagt ijzer bij aan een normale werking van het afweersysteem.
IJzer komt in het eten voor in 2 vormen: als heemijzer en als non-heemijzer. Heemijzer komt alleen voor in dierlijke producten. Non-heemijzer komt voor in dierlijke en plantaardige producten. Het grootste deel van het ijzer dat we eten is non-heemijzer, ongeveer 90%. Zo’n 10% is heemijzer.
Als je een ijzer te kort hebt dan ontstaat er bloedarmoede. Een ijzer tekort merk je dat aan de volgende symptomen:
Vaak treden deze symptomen van een ijzertekort al op voordat er sprake is van bloedarmoede. Als je langere tijd last hebt van deze klachten kun je het beste naar je huisarts gaan. Deze meet je Hb gehalte in het bloed. Hb staat voor hemoglobine.
Zink is een spoorelement dat onderdeel is van een groot aantal enzymen. Enzymen zijn nodig voor een groot aantal processen in ons lichaam zoals de vet-, eiwit- en koolhydratenstofwisseling. Tevens helpt het wonden genezen, ondersteunt het ons immuunsysteem, is het een bouwstof voor cellen en speelt het een belangrijke functie in het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Bij een tekort kunnen er infecties en/of een schilferige huid ontstaan. Ook kan het leiden tot afwijkingen in de huid, slijmvliezen en het skelet. Een teveel aan zink kan leiden tot een lag koper- en ijzergehalte in het bloed. Het mineraal zink komt voor in vlees, ei, kaas, volkorengranen, noten en schaal/schelpdieren. Geraffineerde producten bevatten weinig zink.
In Nederland zijn geen gevallen bekend van mensen met symptomen van een tekort aan zink. Toch is wel bekend waar je een tekort aan zink kunt herkennen.
Selenium of seleen is een spoorelement. Selenium werkt als een antioxidant en werkt nauw samen met vitamine E. Selenium zit in de lever en beschermt rode bloedlichaampjes en cellen tegen beschadiging. Verder maakt selenium zware metalen die soms in voeding terecht kunnen komen minder giftig. Selenium is ook belangrijk voor een goede werking van de schildklier.
Een tekort aan selenium kan leiden tot weerstandvermindering en een snellere veroudering. Bij een overdosis van 800 mcg kan er haaruitval en huidafwijkingen optreden. Selenium komt voor in vis, graanproducten, orgaanvlees en knoflook.
Kalium speelt een rol bij de vochthuishouding, spier- en zenuwfuncties, de energiehuishouding en de glycogeenopslag. Kalium werkt nauw samen met natrium. De hoeveelheid natrium en kalium moeten met elkaar in evenwicht zijn. Extra kalium kan een hoge bloeddruk iets verlagen. Een tekort aan kalium kan ontstaan bij ernstig braken/diarree of bij het gebruik van plastabletten, maar komt gelukkig niet veel voor in Nederland. Als je een tekort hebt aan kalium heb je last van verminderde eetlust, spierzwakte, misselijkheid, lusteloosheid en hartritmestoornissen. Een overschot aan kalium kan optreden als de nieren niet optimaal functioneren. Er kan een kaliumvergiftiging ontstaan als iemand plotseling 18 gr consumeert. In het ergste geval kan dit een hartstilstand tot gevolg hebben. Kalium komt voornamelijk voor in: groente (vooral cherrytomaatjes), fruit, vruchtensappen, gedroogd fruit en onbewerkte granen. De dagelijkse behoefte van kalium is: 1600 – 2000 mg per dag.
Chroom, ook bekend als chromium, is nodig voor een goede werking van insuline en voor het handhaven van het bloedsuikergehalte. Daarnaast speelt het ook een rol bij de vetstofwisseling. Chroom komt vooral voor in biergist, volkorenbrood, groente, rietsuikermelasse, vlees en lever. Vlees, gevogelte, en vis bevatten per portie tussen de 1- 2 microgram chroom. Het gehalte aan chroom in groente en fruit is zeer wisselend. Vitamine C bevordert de opname van chroom.
Er zijn aanwijzingen dat supplementen met chroom een gunstig effect kunnen hebben op het bloedsuikergehalte en op de insuline-afgifte bij patiënten met diabetes (type 2).
Molybdeen maakt deel uit van verschillende enzymen. Deze enzymen zijn onder andere betrokken bij de afbraak en opbouw van eiwitten in ons lichaam. Molybdeen komt vooral voor in peulvruchten, granen en noten. Andere goede bronnen van molybdeen zijn orgaanvlees, melk en eieren. Het gehalte aan molybdeen in plantaardige voedingsmiddelen is afhankelijk van de hoeveelheid molybdeen in de bodem waarop de voedingsmiddelen groeien.
Voor de meeste vitaminen en mineralen is er een RI(Referentie -Inname) of ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) vastgesteld. Voor molybdeen is er geen ADH vastgesteld.
Jodium is nodig voor de vorming van schildklierhormonen die belangrijk zijn voor de groei en de stofwisseling. Jodium is eveneens van belang voor het goed functioneren van het zenuwstelsel en ondersteunt de energievoorziening.
Jodium kan van nature voorkomen in zeewater, in aarde en in drinkwater. Via deze wegen komt jodium in voedsel als zeevis en groenten terecht. Ook melk- en melkproducten leveren een bijdrage aan de jodiuminname. In de Warenwet is vastgelegd dat brood en broodvervangers, vleesproducten, keukenzout en keukenzoutvervangers verrijkt mogen zijn met jodium.
Er zijn mineralen en sporenelementen waar je lichaam maar weinig van nodig heeft. Deze zijn vaak wel in multivitaminen en mineralen verwerkt maar zitten niet alleen in een supplement. Dit zijn de mineralen en sporenelementen Chloride, Fluoride, Fosfor, Koper, Mangaan Natrium.
Plein heeft een ruime keuze aan merken die mineralen en sporenelementen aanbieden. Daarnaast is er een ruime keuze aan verschillende samenstellingen. Je kunt ze gemakkelijk bestellen op Plein. Wil je graag advies of meer informatie over een bepaald product? Neem contact op met onze gecertificeerd drogist Marjolein. Zij helpt je graag verder. Je kunt haar een berichtje sturen via [email protected]
Bij zwangerschap, lactatie, medicijngebruik en ziekte is het belangrijk om een deskundige, bijvoorbeeld arts of verloskundige te raadplegen voordat je een van deze producten gaat gebruiken.