Teken en de ziekte van Lyme

Marjolein | dinsdag 8 april |

ziekte-van-lyme

Teken kunnen de ziekte van Lyme overdragen als ze zijn besmet met de Borrelia bacterie. Alles over het voorkomen en herkennen van tekenbeten en het verwijderen van teken en alles over de ziekte van Lyme lees je in dit blog.

Ontdek het assortiment tegen teken bij Plein.

Wat is een teek?

Een teek is een klein beestje, één tot drie millimeter groot, dat lijkt op een plat spinnetje. Ze komen in het hele land voor in bossen, duinen, heidegebieden, beschutte weilanden, parken en tuinen. Teken kruipen en kunnen niet vliegen of springen. Ze houden van een vochtige omgeving en zijn vooral actief van maart tot oktober. Ze kruipen of klimmen op passerende mensen en dieren en bijten zich vast in de huid. Teken leven van het bloed van dieren of mensen. Door het opzuigen van bloed zwelt de teek langzaam op tot een bruin-zwart of grijzig bolletje en wordt dan ongeveer een centimeter groot. Na enige tijd (dagen) laat de teek vanzelf los. Meestal zijn tekenbeten onschuldig. Toch is het belangrijk om niet te wachten tot de teek vanzelf loslaat maar een teek zo snel mogelijk te verwijderen. Teken kunnen namelijk besmet zijn met de Borrelia-bacterie en de ziekte van Lyme overdragen.

Tekenbeet herkennen

Als je op plekken komt waar zich teken kunnen bevinden, is het raadzaam om te controleren of je bent gebeten door een teek. Je voelt vaak niet dat je bent gebeten dus je moet de teek zien. Een tekenbeet kan overal op het lichaam voorkomen. Toch blijkt uit ervaring dat ze bepaalde voorkeursplekken hebben zoals achter de oren, de oksels, de liezen, de knieholtes en de bilspleet. Bij kinderen komen ze vaak ook voor op het hoofd, achter de haargrens en achter de oren. Controleer deze plekken dus extra goed.

Tekenbeet voorkomen

  • Blijf zoveel mogelijk op de paden en vermijd dichte begroeiing en struikgewas.
  • Draag dichte schoenen, lange mouwen en een lange broek. Stop broekspijpen in je sokken.
  • Er zijn tekensprays te koop die teken afweren.
  • Draag kleding die geïmpregneerd is met het insectenwerendmiddel Permitrine of spuit je kleding in met een middel dat DEET bevat.
  • Smeer de onbedekte huid in met middel dat DEET bevat. Voor volwassenen mag er maximaal 50% DEET in het middel zitten, voor kinderen maximaal 20%. Lees de aanwijzingen op de verpakking, sommige mensen krijgen namelijk huidproblemen van DEET.

De tips verkleinen de kans om gebeten te worden door een teek. Helaas zijn ze geen garantie om niet gebeten te worden.

Teek verwijderen

Als je niet controleert op tekenbeten weet je vaak niet dat je gebeten bent, want tekenbeten zijn over het algemeen pijnloos. Vaak ontstaat op de plaats van de tekenbeet kort erna een rood vlekje, zoals bij de meeste insectenbeten. Het vlekje wordt meestal niet groter dan een of twee centimeter en verdwijnt binnen twee weken. Een teek die vast zit in de huid, moet zo snel mogelijk, binnen 24 uur, op een juiste manier worden verwijdert. Het is belangrijk om een teek zo snel mogelijk te verwijderen, omdat teken ziekteverwekkers bij zich kunnen dragen, waaronder de Borrelia-bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Over de manier van verwijderen zijn veel misverstanden. Het is niet altijd nodig om naar de huisarts te gaan om een teek te verwijderen. In de meeste gevallen kun je dit zelf of door iemand anders laten doen.

Teek verwijderen met een tekentang

  1. Houd de tekentang tussen duim en middelvinger vast en druk met de wijsvinger op het achterstuk van de tang: de grijper gaat nu open.
  2. Plaats de grijper voorzichtig over de teek heen en laat vervolgens de grijper sluiten.
  3. Draai de vastgeklemde teek een kleine slag naar links en een kleine slag naar rechts, waardoor de teek gedeeltelijk los komt en trek de teek daarna rechtstandig met een paar voorzichtige rukjes uit de huid.
  4. Zorg ervoor dat je niet in de achterkant van de teek knijpt. Maak na het verwijderen van de teek het wondje schoon met alcohol (70%) of joodpovidon oplossing. Heb je dat niet, was het dan goed schoon met water en zeep.

Teek verwijderen met een spitse pincet

  1. Pak de teek zo dicht mogelijk op uw huid vast.
  2. Trek de teek voorzichtig uit de huid.
  3. Maak na het verwijderen van de teek het wondje schoon met alcohol (70%) of joodpovidon oplossing. Heb je dat niet, was het dan goed schoon met water en zeep.

Als je bent gebeten door een teek noteer dan datum en plek op het lichaam waar je gebeten bent in je agenda.

Wat moet je vooral niet doen?

  • Gebruik geen jodium, alcohol, olie of andere middelen voordat je een teek verwijdert.
  • Laat de teek niet schrikken bijvoorbeeld met een brandende sigaret. Hierdoor kan de teek extra geactiveerd worden.
  • Knijp de teek niet kapot.

Als het niet gelukt is om de teek goed te verwijderen, dan ligt het eraan hoe groot het deel is dat is blijven zitten. Als alleen de hypostoom (steeksnuit) of een deel ervan achterblijft, dan zorgt dat waarschijnlijk niet of nauwelijks op een infectie, wel kan de huid geïrriteerd raken. Verwijder de achtergebleven delen zoals je een splinter zou verwijderen. Door de beetplek nat te maken, kunnen de monddelen van de teel ook uit de huid komen. Als de kop van de teek blijft zitten, dan kunnen zich nog speekselklieren in de huid bevinden met mogelijk ziekteverwekkers. In dit geval is er dus nog steeds een risico op besmetting! Probeer het kopstuk daarom alsnog te verwijderen en als het niet lukt, raadpleeg dan een arts.

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme is een multisysteemziekte en kan een brede reeks van klachten geven en vele lichaamsfuncties en organen aantasten, zoals het centrale zenuwstelsel, hart en gewrichten. De klachten zijn bij iedereen verschillend en kunnen zelfs pas jaren na de beet tot uiting komen. Als je door een teek bent gebeten die de Borrelia-bacterie bij zich draagt is de kans groot dat je besmet wordt met de ziekte van Lyme. Als je er op tijd bij bent is deze ziekte goed te behandelen met antibiotica en hoef je er geen blijvende klachten aan over te houden. Helaas weten veel mensen niet dat ze gebeten zijn door een teek waardoor er te laat of helemaal niet gestart wordt met behandelen en worden de klachten chronisch.

Wanneer moet je naar de huisarts?

Je gaat naar je huisarts om te voorkomen dat je de ziekte van Lyme krijgt na een tekenbeet. Daarom is het belangrijk dat je controleert op tekenbeten als je in gebieden bent geweest waar teken zijn en als je gebeten bent dat je noteert wanneer en waar je gebeten bent. Als je met een van onderstaande klachten naar je huisarts gaat zeg dan altijd dat je bent gebeten door een teek. De klachten kunnen namelijk op de ziekte van Lyme wijzen. De ziekte van Lyme is heel goed te behandelen als je er op tijd bij bent, je houdt er dan over het algemeen geen blijvende klachten aan over. Twijfel dus niet om naar je huisarts te gaan als

  • het je niet lukt om een teek te verwijderen; ga dan dezelfde dag nog naar de praktijk of de huisartsenpost.
  • je een teek hebt verwijderd die waarschijnlijk al 24 uur op de huid vast heeft gezeten. Je kunt dan samen met je arts bepalen of behandeling gewenst is.
  • je in de buurt van een tekenbeet binnen enkele dagen tot drie maanden een rode of blauwrode vlek of ring ontstaat die binnen enkele dagen groter wordt.
  • je binnen drie maanden na een tekenbeet grieperig gaat voelen met koorts, hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid.
  • je lang na een tekenbeet dubbel gaat zien of een scheef gezicht krijgt.
  • je lang na een tekenbeet pijn, tintelingen of minder kracht in je arm of been hebt.
  • je lang na een tekenbeet een of meer dikke en pijnlijke gewrichten krijgt, meestal aan je armen of benen.

Ga bij twijfel altijd naar de huisarts, ook als het lang na de tekenbeet is. Je kunt dan samen bepalen of een behandeling tegen de ziekte van Lyme zinvol is.

Ontdek het assortiment tegen teken bij Plein.

Over de schrijver

Marjolein
Marjolein

Ik ben Marjolein en ik ben gediplomeerd drogist. Bij mij kan je terecht voor al je vragen rondom je gezondheid.

* Alle aanbiedingen zijn op basis van de adviesprijs